Kisukari aina ya kwanza ni aina ya kisukari inayotokea pale ambapo mwili hauzalishi insulini kabisa. Hii ni kwa sababu mfumo wa kinga hushambulia na kuharibu seli za beta za kongosho zinazozalisha insulini. Ingawa mara nyingi huwapata watoto na vijana, kisukari aina ya kwanza kinaweza kutokea kwa watu wa rika lolote. Ugonjwa huu ni nadra zaidi kuliko kisukari aina ya pili, lakini unahitaji usimamizi wa makini kwa kutumia insulini ya nje ili kudhibiti viwango vya glucose mwilini.

Sababu za Kisukari Aina ya Kwanza

Kisukari aina ya kwanza ni ugonjwa wa kingamwili (autoimmune) ambapo mfumo wa kinga unashambulia seli za beta za kongosho. Sababu zake hazijulikani kikamilifu, lakini zinaweza kujumuisha:

1. Urithi wa Kijeni: Baadhi ya vinasaba huongeza hatari ya mtu kupata ugonjwa huu.
2. Maambukizi ya Virusi: Maambukizi kama Coxsackievirus yanaweza kuchochea mfumo wa kinga kushambulia kongosho.
3. Sababu za Mazingira: Vipengele vya mazingira kama hali ya hewa baridi au ukosefu wa kunyonyeshwa maziwa ya mama vinaweza kuwa na mchango.

Dalili za Kisukari Aina ya Kwanza

Dalili hujitokeza haraka na mara nyingi ni kali. Zinajumuisha:

1. Kukojoa Mara kwa Mara (Polyuria): Glucose ya ziada kwenye damu huvutia maji kwenye figo, na kusababisha kukojoa kupita kiasi.
2. Kiu Kali (Polydipsia): Upungufu wa maji mwilini kutokana na kukojoa mara kwa mara husababisha kiu isiyoisha.
3. Kupungua Uzito Bila Sababu: Hii hutokea wakati mwili hauwezi kutumia glucose kama nishati, hivyo unavunja mafuta na misuli.
4. Uchovu: Upungufu wa nishati hupelekea uchovu wa mara kwa mara.
5. Maambukizi ya Mara kwa Mara: Maambukizi ya ngozi, mdomo, au sehemu za siri yanaweza kuwa ya kawaida kwa wagonjwa wa kisukari.

Utambuzi wa Kisukari Aina ya Kwanza

Vipimo vinavyotumika kuthibitisha kisukari aina ya kwanza ni pamoja na:

1. Fasting Blood Glucose: Viwango vya glucose vinavyopita 7.0 mmol/L (126 mg/dL) baada ya kufunga kwa masaa 8.
2. Oral Glucose Tolerance Test (OGTT): Glucose inayopimwa masaa 2 baada ya kunywa kinywaji chenye glucose. Viwango vya juu ya 11.1 mmol/L (200 mg/dL) vinaashiria kisukari.
3. HbA1c: Inapima wastani wa viwango vya glucose kwa miezi mitatu iliyopita. Thamani ya 6.5% au zaidi inathibitisha kisukari.
4. Vipimo vya Kingamwili: Kuhakikisha uwepo wa kingamwili zinazoshambulia seli za beta.

Matibabu ya Kisukari Aina ya Kwanza

Kisukari aina ya kwanza hakiwezi kuponywa, lakini kinaweza kudhibitiwa kwa:

1. Sindano za Insulini: Wagonjwa wanahitaji sindano za insulini ya nje ili kudhibiti viwango vya glucose.
2. Pampu za Insulini: Hizi hutoa insulini kwa taratibu na mara kwa mara.
3. Lishe Bora: Mlo wenye uwiano sahihi wa wanga, protini, na mafuta unahitajika.
4. Ufuatiliaji wa Glucose: Kupima viwango vya glucose mara kwa mara husaidia kudhibiti ugonjwa.
5. Mazoezi: Kufanya mazoezi mara kwa mara husaidia kuboresha usikivu wa mwili kwa insulini.

Madhara ya Muda Mrefu

Ikiwa kisukari hakitadhibitiwa ipasavyo, kinaweza kusababisha matatizo makubwa kama:

1. Retinopathy ya Kisukari: Uharibifu wa mishipa ya damu ya retina.
2. Neuropathy: Uharibifu wa mishipa ya fahamu, hasa kwenye miguu na mikono.
3. Nephropathy: Uharibifu wa figo unaoweza kusababisha kushindwa kufanya kazi kwa figo.
4. Magonjwa ya Moyo: Hatari kubwa ya shinikizo la damu, kiharusi, na atherosclerosis.

Hitimisho

Kisukari aina ya kwanza ni ugonjwa unaohitaji utambuzi wa mapema na usimamizi wa makini ili kuepuka matatizo makubwa ya muda mrefu. Kwa kutumia insulini ya nje, lishe bora, na mtindo wa maisha wenye afya, wagonjwa wanaweza kuishi maisha marefu na yenye afya. Elimu na uhamasishaji ni muhimu kwa ajili ya kusaidia wagonjwa na familia zao kuelewa na kudhibiti ugonjwa huu.

Powered by Froala Editor